Wacław Potocki
Chodkiewicz znowu „zbyć nie może z serca swego zgagi”.
W drugim miejscu Osman, będąc świadkiem sromotnej ucieczki swych wojsk, „w różne się przetwarzając kształty i figury, prosi, żebrze, [...] przysięga”.
Po innej znowu porażce „trzy dni nie jadł, prócz że swą zjadłą pianę chlipał, a ciało sam na sobie kąsał, targał, szczypał”.
Rzecz naturalna, iż niepodobna nam wymagać od Potockiego tych ozdób i efektów estetycznych, jakich dostarczyć winien trafny wybór epitetów, stopniowanie w opisach uczuć czy akcji,
odpowiadające ich naturalnemu rozwojowi; spajanie organiczne pojedynczych epizodów z główną treścią, pomijanie mniej ważnych lub wstrętnych szczegółów, a uwydatnianie głównych
momentów, wybitnych postaci, kontrasty osiągane przez umiejętne rozłożenie świateł i cieni itp. elementarne środki artystycznego tworzenia.
Baz tylko jeden pozwala sobie Potocki przyozdobić swą opowieść zmyślonym szczegółem, lecz jednocześnie niszczy cały efekt swego pomysłu, ostrzegając z góry czytelnika, że
„przerywa rzecz fabułą”. Zmyśleniem tym jest sen, który jeden z wróżków tureckich opowiada Osmanowi („który choć mu lada co i psie prawi gro..., wierzy jak aniołowi”).
Treścią jego jest cięźka alegoria z jakiegoś sennika czy kalendarza ówczesnego zaczerpnięta.
Drzewo, które widział we śnie Osman, miało oznaczać Dniestr, ponieważ „miasto ptaków ryby się lęgły oczywiście”; „orzeł srogi”, który przyleciał z zachodu i gniazdo
na tym drzewie założył, to Polak.
Tymczasem na niebie pojawia się „księżyc bez gwiazdy” i
_W zielonej stanął sferze nad onemi gniazdy,_
_Z którego zimna rosa tak rzęsisto leci, _
_Że i orła, i jego
zatopiła dzieci. _
_ _
Wreszcie z drzewa wyrosło „grono [...] jagód rumianych”, które Osmań zerwawszy „w ciasnej prasy fugi wrzucił i wycisnął krwie purpurowej strugi”.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>