Wacław Potocki
Wspólność niedoli, wspólność nienawiści przeciw najeźdźcom, koleżeństwo obozowego życia, konieczność szukania nowych siedzib w miejsce spustoszonych zbliżyły z sobą ludzi
i obudziły w nich poczucie jedności, słabe wprawdzie, ale zawsze stanowiące ważny krok naprzód w dziele wytwarzania się jednolitego organizmu narodowego.
Jedyną też to było korzyścią, jaką osiągnęła Rzeczpospolita z tak ciężkiego przejścia.
Straszne to i kosztowne doświadczenie nie otworzyło wcale oczu na przyczyny złego już nie tylko mazowiecko-litewskiej szlachcie, po której trudno by się tego spodziewać, ale
ziemiaństwu dawnej Małopolski i Wielkopolski, liczącemu wtedy sześć wieków życia politycznego i od sześciu wieków ulegającemu wpływom cywilizacji zachodniej. Jak w w.
XVIII wpływ francuskiej oświaty sprowadził trwałe i ogólne przekształcenie w ubiorze tylko i zwyczajach życia towarzyskiego, tak i prądy wieku odrodzenia przekształciły tylko w
XVI w.
urządzenie domów, stroje i tryb życia, odnośnie do pokarmów, napojów i zabaw; idee zaś tego wieku przyjęły się w nielicznych tylko umysłach i znikły wraz z nimi, nie znajdując
dla siebie gruntu. Dzieła tych wyjątkowych umysłów zostały w XVII w. zapomniane zupełnie.
Toteż po przebyciu strasznego przesilenia wszystkie umysły światłejsze czują, że przyczyny tych klęsk szukać należy nie w złej woli nieprzyjaciół, ale w błędach narodu;
jednak nie umieją sobie jasno określić istoty tych błędów, istoty złego, tkwiącego w organizmie Rzeczypospolitej.
Jedno złe tylko zwracało na siebie powszechną uwagę, a mianowicie upadek ducha rycerskiego, wygaśnięcie dawnego męstwa, udowodnione haniebnymi porażkami w wojnach z Kozakami i
przypisywane powszechnie zniewieściałości i zbytkom wynikłym z przyjęcia zwyczajów i trybu życia od ludów zachodnich.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>