Wacław Potocki
Jak badacz przyrody dostrzega w niewidzialnej prawie komórce lub cząsteczce prawa rozwoju i układu, których by daremnie szukał przez obserwację całych brył lub złożonych
organizmów, tak i w zakresie literatury rozbiór jednego trafnie wybranego utworu może dostarczyć światła, wyjaśniającego nie tylko całą działalność danego pisarza, ale i
epokę, której jest przedstawicielem.
Ten wzgląd, w połączeniu z wyżej wskazanymi pobudkami, skłonił mnie do wyboru _Wojny chocimskiej _za przedmiot studiów, w których starałem się, o ile umiałem, pochwycić te
niewidzialne nici, wiążące każdy donioślejszy utwór z duchem autora i życiem epoki, a przy tym odtworzyć cały łańcuch pojęć, jakie przewodniczyły ówczesnym ludziom tak w
tworzeniu, jak sądzeniu płodów literackich.
Chciałem przy tym uwydatnić czytelnikom dzisiejszym nie tylko tę bezwzględną, wiecznotrwałą piękność, której blaski przeświecają, choć przyćmione, w _Wojnie chocimskiej,
_ale i to drugie względne, czasowe piękno, zadowalniające w każdej epoce wymagania szerszego koła czytającej publiczności, lecz rażące i odstręczające czytelników z
późniejszych pokoleń.
I
Choć przebywaliśmy niejednokrotnie ciężkie bardzo chwile dziejowe, nigdy jednak nie trwały one tak długo, nie przedstawiały takiego nawału klęsk, takiego rozprzężenia
społecznego, takiego rozpaczliwego przeciwieństwa anarchii, nieradności i bezsilności w rządzie i społeczeństwie — z_ _liczbą, potęgą i zawziętością występujących ze
wszystkich stron nieprzyjaciół, takiego zniszczenia zasobów materialnych i rezultatów parowiekowej kultury, jakim odznacza się okres dwunastoletnich wojen od 1648 do 1660 roku.
Początek tego dziejowego kataklizmu odmalował z wielką prawdą i siłą Szajnocha w dziele _Dwa lata dziejów; _dalszy przebieg przecie i stan kraju po uspokojeniu się burzy nie
znalazły dotąd równie uzdolnionego historyka.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>